การปรากฏของพระตถาคต มีได้ยากในโลก

    ภิกษุทั้งหลาย!  การมาปรากฏของบุคคลเอก (ไม่มี ใครซ้ำสอง) มีได้ยากในโลก. ใครเล่า เป็นบุคคลเอก? ตถาคต ผู้เป็นพระอรหันต์ตรัสรู้ชอบเอง เป็นบุคคลเอก (ไม่มีใคร ซ้ำสอง). ภิกษุทั้งหลาย!  การมาปรากฏของบุคคลเอกนี้แล มีได้ยากในโลก. ภิกษุทั้งหลาย!  เพราะเหตุที่ตถาคตผู้อรหันตสัมมาสัมพุทธะเกิดขึ้น จึงเกิดมีของน่าอัศจรรย์ไม่เคยมี สี่อย่างนี้ปรากฏขึ้น. สี่อย่างอะไรเล่า ?

    (๑) ภิกษุทั้งหลาย!  ประชาชนทั้งหลาย พอใจใน กามคุณ ยินดีในกามคุณ บันเทิงอยู่ในกามคุณ, ครั้นตถาคต แสดง ธรรมที่ไม่เกี่ยวข้องกับกามคุณ ประชาชนเหล่านั้น ก็ฟัง เงี่ยหูฟัง ตั้งใจฟัง เพื่อให้เข้าใจทั่วถึง. ภิกษุทั้งหลาย! นี่คือของน่าอัศจรรย์ ไม่เคยมี อย่างที่หนึ่ง, มีขึ้นมาเพราะ การบังเกิดของตถาคตผู้อรหันตสัมมาสัมพุทธะ. 

    (๒) ภิกษุทั้งหลาย!  ประชาชนทั้งหลาย พอใจใน การถือตัว ยินดีในการถือตัว บันเทิงอยู่ในการถือตัว, ครั้นตถาคตแสดง ธรรมที่กำจัดการถือตัว ประชาชนเหล่านั้น ก็ฟัง เงี่ยหูฟัง ตั้งใจฟัง เพื่อให้เข้าใจทั่วถึง. ภิกษุทั้งหลาย! นี่คือของน่าอัศจรรย์ ไม่เคยมี อย่างที่สอง, มีขึ้นมาเพราะ การบังเกิดของตถาคต ผู้อรหันตสัมมาสัมพุทธะ.

    (๓) ภิกษุทั้งหลาย!  ประชาชนทั้งหลาย พอใจใน ความวุ่นวายไม่สงบ ยินดีในความวุ่นวายไม่สงบ บันเทิงอยู่ ในความวุ่นวายไม่สงบ, ครั้นตถาคตแสดง ธรรมที่เป็นไป เพื่อความสงบ ประชาชนเหล่านั้นก็ฟัง เงี่ยหูฟัง ตั้งใจฟัง เพื่อให้เข้าใจทั่วถึง. ภิกษุทั้งหลาย!  นี่คือของน่าอัศจรรย์ ไม่เคยมี อย่างที่สาม, มีขึ้นมาเพราะการบังเกิดของตถาคต ผู้อรหันตสัมมาสัมพุทธะ.

    (๔) ภิกษุทั้งหลาย!  ประชาชนทั้งหลาย ประกอบ อยู่ด้วยอวิชชา เป็นคนบอด ถูกความมืดครอบงำ เอาแล้ว, ครั้นตถาคตแสดง ธรรมที่กำจัดอวิชชา ประชาชนเหล่านั้น ก็ฟัง เงี่ยหูฟัง ตั้งใจฟัง เพื่อให้เข้าใจทั่วถึง. ภิกษุทั้งหลาย! นี่คือของน่าอัศจรรย์ ไม่เคยมี อย่างที่สี่, มีขึ้นมาเพราะ การบังเกิดของตถาคตผู้อรหันตสัมมาสัมพุทธะ.

    -บาลี เอก. อํ. ๒๐/๒๙/๑๔๐, -บาลี จตุกฺก. อํ. ๒๑/๑๗๗/๑๒๘.